บ้านศิลาดล

[admin]

http://www.baanlaesuan.com/house_pre...articleId=1453

เคยมีคำกล่าวว่าเมื่อไปเยือนเชียงใหม่จะต้อง "แอ่วเฮือนคนเมืองชำเลืองเครื่องปั้น" คราวนี้ เราพาคุณมาที่ ต.บ้านดวงดี อ.ดอยสะเก็ด เพื่อมาชมหมู่เรือนไทยล้านนาที่ทรงคุณค่าทั้งความงดงามและศิลปะ คุณกานดา กาญจนากร และคุณทัศนีย์ ยะจา กรรมการผู้จัดการห้างหุ้นส่วนจำกัด บ้านศิลาดล ผู้เป็นเจ้าของได้เล่าถึงความเป็นมาของเรือนไทยล้านนาจำนวน 9 หลังนี้ให้ฟังว่า "พื้นเพเดิมของดิฉันและคุณกานดาเป็นคนเมืองเชียงใหม่ เลยฝังใจกับสภาพความเป็นอยู่และรูปแบบเรือนไทยล้านนา จึงอยากจะอนุรักษ์ไว้และพยายามทำให้ "บ้านศิลาดล" เป็นบ้านกึ่งพิพิธภัณฑ์ ซึ่งไม่เป็นเพียงแค่ที่อยู่อาศัยเท่านั้นแต่ยังเป็นตัวแทนของความเป็นอยู่และงานฝีมือของชาวเชียงใหม่

สำหรับตัวเรือนทั้งหมดจะเป็นเรือนไทยล้านนาที่นำเรือนเก่ามาปลูกใหม่ เนื้อที่ประมาณ 12 ไร่ค่ะ ดิฉันได้ออกแบบเรือนโดยปรึกษากับสล่าหรือช่างในท้องถิ่นและเริ่มปลูกตั้งแต่ปี 2537 ไล่ไปปีละหลังจนครบทั้ง 9 หลัง โครงสร้างของตัวเรือนจะเป็นไม้สักเก่าซึ่งซื้อได้จากในเชียงใหม่นี่เอง ส่วนบริเวณนอกชานทั้งหมดเป็นไม้แดงซึ่งต่อเติมขึ้นมาใหม่เพื่อทำเป็นชานแล่นโดยรอบเชื่อมต่อเรือนทั้ง 9 หลังเข้าด้วยกัน หมู่เรือนไทยที่เห็นก็จะแบ่งออกเป็นเรือนต่างๆดังนี้ เรือนแรกคือ เฮือนเก๊า เป็นเรือนประธานของบ้านและใช้เป็นเรือนที่พักของดิฉัน ชั้นบนตกแต่งเป็นห้องนอนโดยออกแบบให้เข้ากับวิถีชีวิตในปัจจุบันมากขึ้นด้วยการติดเครื่องปรับอากาศ แต่ขณะเดียวกันก็พยายามออกแบบให้กลมกลืนกับลักษณะของบ้าน เฮือนแก้ว เป็นเรือนรับรองแขกและมีห้องนอนสำรองไว้ด้วยเพื่อความสะดวกสบาย เฮือนคำ หรือเรือนรับรอง เวลามีมิตรสหายมาเยี่ยมเยือนก็มักใช้เรือนนี้ต้อนรับขับสู้ เฮือนพระเจ้าคือเรือนพระ ครัวฮักครัวฮอม เป็นเรือนที่ใช้เก็บของสะสมที่ดิฉันชื่นชอบหรือสินค้าที่เราผลิตโชว์เวลามีแขกมาเที่ยว เฮือนนุ่งย่องหรือเรือนเก็บผ้านุ่ง เนื่องจากดิฉันชอบการสะสมผ้า จึงใช้เรือนนี้เป็นที่เก็บและจัดแสดงโดยมีหุ่นโชว์คล้ายๆกับงานนิทรรศการ เฮือนสานศิลป์หรือเรือนเก็บงานศิลปะ ซึ่งส่วนใหญ่ก็ซื้อมาจากชาวบ้านหรือนักศึกษาในท้องถิ่นที่สนใจงานด้านศิลปะ ถือเป็นการช่วยเหลือให้เขามีรายได้ และถ้ามีผู้เยี่ยมชมท่านใดสนใจงานในเรือนนุ่งย่องและเรือนสานศิลป์ ก็สามารถซื้อกลับไปเป็นที่ระลึกได้ ส่วนเฮือนหลวง เป็นเรือนใหญ่ใช้สำหรับรับรองแขกเป็นจำนวนมากและยังใช้เป็นที่โชว์สินค้าที่เราผลิตเองอีกด้วย”

คุณกานดาเล่าเรื่องการอยู่บ้านไทยของเธอว่า "คนส่วนมากจะชอบบ้านเรือนไทย แต่มักจะละเลยรายละเอียดบางอย่างไป เช่น เรือนไทยที่เป็นบ้านเก่านั้นจำเป็นต้องได้รับการดูแลบำรุงรักษาในระดับหนึ่ง เราควรตรวจเช็คสภาพของไม้ก่อนปลูกและทาน้ำมันเคลือบเพื่อรักษาเนื้อไม้ รวมทั้งทำระบบกำจัดปลวกให้ดีเพื่อจะได้ไม่มีปัญหาภายหลัง และแม้บางครั้งไม้เก่าอาจมีเสียงดังบ้างเวลาเดินและมีปัญหาเรื่องความผุกร่อน แต่ก็ถือว่าเป็นเสน่ห์ของเรือนไทย เรือนของดิฉันจะแฝงกลิ่นอายของชีวิตชาวบ้าน และใกล้ชิดธรรมชาติ ทุกเช้าจะได้เห็นนกบิน ได้ยินเสียงนกร้อง เขาจะชอบมาทำรังบนเรือนของดิฉัน ทำให้ต้องคอยดูแลเรื่องมูลนก หรือลักษณะของเรือนไทยที่อาจทำให้มีปัญหาบ้างเวลาฝนตกอาจจะต้องเดินตากฝนไปยังห้องอื่นๆ สิ่งเหล่านี้สำหรับดิฉันแล้วถือเป็นความสุข นอกจากนี้สิ่งที่สำคัญที่สุดหากคิดจะอาศัยอยู่เรือนไทยคือก่อนการปลูกเรือนเราจะต้องดูเรื่องทิศทางลมและร่มเงาไม้ให้ดีเพื่อป้องกันปัญหาเรื่องความร้อนในภายหลัง"

เรื่อง ทัตชัย น้อยสง่า
ภาพ สังวาล พระเทพ / ชัยพฤกษ์ โพธิแดง
เจ้าของ คุณกานดา กาญจนากร และคุณทัศนีย์ ยะจา