สรุปข่าวทะเลและสิ่งแวดล้อม : วันศุกร์ที่ 3 พฤษภาคม 2567

[สายน้ำ]

ขอบคุณข่าวจาก เดลินิวส์


2 ปีทะเลเดือดส่งผลร้ายแรงแหล่งหญ้าทะเลที่พบสัตว์กว่า50ชนิด ไร้ปู-หญ้ามีแต่ทรายโล้น

"อ.ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์" โพสต์เปรียบเทียบทะเลเกาะกระดาษ จ.ตราด 2 ปีทะเลเดือด พบแหล่งหญ้าทะเลที่พบสัตว์กว่า 50 ชนิด เหลือเพียงทรายโล้น-เศษปะการังตาย



เมื่อวันที่ 3 พ.ค.ผศ.ดร.ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ นักวิทยาศาสตร์ทางทะเล และอาจารย์ประจำภาควิชาวิทยาศาสตร์ทางทะเล คณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ โพสต์รูปภาพผ่านเฟซบุ๊กเปรียบเทียบทะเลเกาะกระดาด จ.ตราด ในช่วง 2 ปีที่ผ่านมา จากระบบนิเวศที่เคยมีสัตว์ทะเลต่าง ๆ มากมาย ตอนนี้กลับเหลือเพียงทรายโล้น ๆ และเศษปะการังตาย

โดยระบุข้อความว่า "ปิดจ๊อบหญ้าทะเลที่เกาะกระดาด ด้วยการนำ before & after มาให้เพื่อนธรณ์ดูว่าทะเลเดือดส่งผลแค่ไหน

ปี 2565 เราสำรวจแหล่งหญ้าทะเลพบสัตว์ต่างๆ 30+ ชนิด ปลาอีก 27 ชนิด (รวมงานของกรมทะเล) มีปูม้าอยู่มากมายทุกแห่งหน

ปี 2567 เดินลุยแดดเป็นวันๆ ไร้หญ้า ไร้ปู มีแต่ทรายโล้นๆ และเศษปะการังตาย มีสาหร่ายนิดหน่อย เจอปลิงดำไม่กี่ตัว ปลาก็น้อยนิดจนมิอาจกล่าวถึง

น้ำทะเลลงต่ำ ร้อนมาก ในทรายก็ร้อน ขุดลงไปเป็นโคลนสีดำ/เหม็นเน่า ก็คงไม่มีอะไรบอกได้ ยกเว้นช่วยกันลดโลกร้อนและรักษาสิ่งแวดล้อมให้ดีที่สุดครับ"


https://www.dailynews.co.th/news/3397020/

[สายน้ำ]

ขอบคุณข่าวจาก ผู้จัดการ


จุดเช็กอินที่ต้องไม่พลาด จุดชมวิว 360 องศา "เกาะห้อง" ทะเลกระบี่ จุดชมวิวสุดปัง

ททท.ชวนเที่ยว "เกาะห้อง" ทะเลกระบี่ ท้าพิสูจน์ความแข็งแรงของร่างกายกับบันได 419 ขั้น บนจุดชมวิวเกาะห้อง 360 องศา ชมวิวสุดปัง ที่มองเห็นชายหาดเกาะห้องและท้องทะเลสีฟ้าที่อยู่เบื้องล่าง รวมทั้งหมู่เกาะต่างๆ ในน่านน้ำทะเลพังงา-กระบี่



การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) ภูมิภาคภาคใต้ ร่วมกับ ททท.สำนักงานกระบี่ เชิญชวนผู้สนใจล่องเรือเที่ยวชมความงามของแหล่งท่องเที่ยวทางทะเลอันดามันในพื้นที่ "อุทยานแห่งชาติธารโบกขรณี" อ.อ่าวลึก จ.กระบี่ เยี่ยมชมความสวยงามของ "เกาะห้อง" หรือ "เกาะเหลาบิเละ" ที่เป็นส่วนหนึ่งของหมู่เกาะห้อง อุทยานแห่งชาติธารโบกขรณี

เกาะห้องมีลักษณะเป็นเกาะเขาหินปูน ด้านหน้าเกาะมีหาดทรายโค้งคล้ายรูปนกบิน ทรายขาวละเอียด น้ำทะเลสีเขียวมรกตสวยและใสมาก สุดปลายหาดด้านหนึ่งมีทางเดินเป็นบันไดเหล็ก 419 ขั้น นำทางขึ้นไปบนยอดเขาซึ่งเป็น"จุดชมวิว 360 องศา" ที่สุดแสนอะเมซิ่ง เพราะสามารถมองเห็นชายหาดเกาะห้อง และท้องทะเลสีฟ้าที่อยู่เบื้องล่าง รวมทั้งหมู่เกาะต่างๆ ในน่านน้ำทะเลของจังหวัดกระบี่และพังงา ซึ่งที่ผ่านมามีนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างชาตินิยมเดินทางมาเข้ามาเที่ยวชมความงามของธรรมชาติของท้องทะเลเกาะห้องกันเป็นจำนวนมาก

สำหรับจุดชมวิว 360 องศาที่เกาะห้องถือเป็นอีกหนึ่งจุดเช็กอินที่เป็นไฮไลต์ของอุทยานแห่งชาติธารโบกขรณี เป็นโครงการก่อสร้างของกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช เริ่มก่อสร้างมาตั้งแต่ปี 2562 ใช้งบประมาณในการก่อสร้าง 9,737,400 บาท มีเส้นทางตั้งแต่จุดเริ่มต้นจนถึงจุดสูงสุดรวม 239 เมตร มีบันไดรวม 419 ขั้น ขึ้นไปยังความสูง 109 เมตร นับเป็นหอชมวิว 360 องศาที่สูงที่สุด และมีแห่งเดียวในฝั่งอันดามัน

เมื่อขึ้นไปยืนบนระเบียงชมวิว นักท่องเที่ยวสามารถมองเห็นทิวทัศน์ของท้องทะเลกระบี่ และเกาะต่างๆ นับ 10 เกาะ ใน จ.กระบี่และพังงา ท่ามกลางขุนเขากลางทะเล หาดทรายขาวเนียน และน้ำทะเลสวยใสที่ค่อยๆ ไล่โทนสีจากตื้นไปหาลึก

นอกจากนี้ การเดินขึ้นไปบนจุดชมวิวเกาะห้องยังถือเป็นการทดสอบร่างกาย ความแข็งแรง และกำลังขาของนักท่องเที่ยวขาลุย พิสูจน์ว่ากำลังใจและกำลังขาของเรายังเที่ยวแบบลุยได้หรือไม่ แต่เมื่อขึ้นไปถึงจุดสูงสุดแล้ว เมื่อได้พบกับความสวยงามของทะเลและเกาะแก่งในวิวแบบ 360 องศาจะรู้สึกหายเหนื่อยเป็นปลิดทิ้งเลยทีเดียว (อย่างไรก็ดีสำหรับผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น ไขข้อ ความดัน โรคหัวใจ หรือผู้สูงอายุที่มีร่างกายไม่แข็งแรงไม่ควรเดินขึ้นไปบนจุดชมวิวดังกล่าว)

นางรุ่งทิพ ว่องปฏิการ คิมูระ รองผู้อำนวยการ ททท.ภูมิภาคภาคใต้ กล่าวว่า กระบี่เป็นเมืองท่องเที่ยวที่น่าประทับใจเที่ยวได้ทั้งปี กระบี่มีแหล่งท่องเที่ยวที่สวยงามหลากหลายทั้งทางบกและทางทะเล พร้อมกับแหล่งท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ แหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรมรวมถึงอาหารต่างๆ จึงขอเชิญชวนผู้สนใจให้มาเที่ยวที่จังหวัดกระบี่กันให้มากๆ


https://mgronline.com/south/detail/9670000037924

[สายน้ำ]

ขอบคุณข่าวจาก ผู้จัดการ


เศร้า! มูลนิธิสืบนาคะเสถียรเผยผืนป่าของไทยลดลงมากที่สุดในรอบ 10 ปี

มูลนิธิสืบนาคะเสถียรได้เผยรายงานสถานการณ์ป่าไม้ไทย ปี 2566-2567 พบลดลงมากที่สุดในรอบ 10 ปี มีการสูญเสียพื้นที่ป่าไม้ถึง 317,819.20 ไร่ หรือ 31.57% ของพื้นที่ประเทศ



วันนี้ (2 พ.ค.) เพจ "มูลนิธิสืบนาคะเสถียร" ได้เผยรายงาน "สถานการณ์ป่าไม้ไทย ปี 2566-2567" กล่าวคือ สังคมของพืชทุกชนิดและสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ที่อาศัยและใช้ประโยชน์ในพื้นที่ป่า เช่น แบคทีเรีย เชื้อรา แมลง สัตว์ป่าชนิดต่างๆ รวมถึงสิ่งไม่มีชีวิต ไม่ว่าจะเป็น ดิน แม่น้ำ ภูเขา ซากพืช ซากสัตว์ ซึ่งพื้นที่ป่าไม้ถือว่าเป็นแหล่งรวบรวมความหลากหลายทางชีวภาพ ทำให้เกิดการหมุนเวียนและแลกเปลี่ยนของระบบนิเวศ หรือกล่าวอีกนัย สังคมของพืชและสิ่งมีชีวิตในป่ามีลักษณะคล้ายกับสังคมของมนุษย์ ที่มีทั้งการแก่งแย่งแข่งขัน (Competition) เพื่อให้มีชีวิตอยู่รอด มีการเกิดใหม่และทดแทน (Succession) เพื่อดำรงเผ่าพันธุ์ของตน มีการพึ่งพาอาศัยกันเพื่อให้ได้ประโยชน์เอื้ออำนวยต่อกัน จนก่อให้เกิดเป็นระบบนิเวศหนึ่งๆ ได้

ประโยชน์ของป่าไม้ แบ่งออกได้เป็น 2 ลักษณะ ได้แก่ ประโยชน์ทางตรง และประโยชน์ทางอ้อม ประโยชน์ทางตรง เช่น เนื้อไม้ เชื้อเพลิง วัตถุทางเคมี อาหาร ยารักษาโรค เส้นใยจากเปลือกไม้หรือเถาวัลย์ ชันน้ำมันและยางไม้ อาหารสัตว์ ฝาดฟอกหนัง และสีธรรมชาติ รวมทั้งการกักเก็บคาร์บอนเพื่อลดก๊าซเรือนกระจกในชั้นบรรยากาศ

ประโยชน์ทางอ้อม เช่น ป่าไม้ทำให้น้ำไหลอย่างสม่ำเสมอตลอดปี ช่วยบรรเทาความรุนแรงของลมพายุ ป้องกันการพังทลายของดิน ช่วยบรรเทาอุทกภัย เป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่า เป็นที่พักผ่อนหย่อนใจ ให้ความชุ่มชื้น เป็นแหล่งรวบรวมความหลากหลายทางชีวภาพ ช่วยรักษาคุณภาพของอากาศ รวมถึงช่วยรักษาอุณหภูมิของโลกได้

จากปี 2566 ถึงปี 2567 พบว่าผืนป่าของไทยลดลงมากที่สุดในรอบ 10 ปี มีการสูญเสียพื้นที่ป่าไม้ถึง 317,819.20 ไร่ จากปี 2565 ที่มีพื้นที่ป่าไม้เหลือ 102,135,974.96 ไร่ หรือ 31.57% ของพื้นที่ประเทศ ปัจจุบันประเทศไทยมีพื้นที่ป่าไม้ ?101,818,155.76 ไร่ หรือคิดเป็น 31.47%? ของพื้นที่ประเทศ ซึ่งมีพื้นที่ป่าไม้ที่ยังคงสภาพไม่มีการเปลี่ยนแปลงทั้งหมด 101,627,819.86 ไร่ และพื้นที่อื่นๆ ที่เปลี่ยนสภาพเป็นพื้นที่ป่าไม้อีก 190,335.90 ไร่


สัดส่วนพื้นที่ป่าไม้แบ่งตามรายภูมิภาค มีดังนี้

ภาคกลาง มีพื้นที่ป่าไม้ 12,263,466.16 ไร่ หรือ 21.55% ของพื้นที่ภูมิภาค ลดลงจากปี 2565 เท่ากับ 171,143.04 ไร่

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีพื้นที่ป่าไม้ 15,608,130.07 ไร่ หรือ 14.89% ของพื้นที่ภูมิภาค ลดลงจากปี 2565 เท่ากับ 87,575.79 ไร่

ภาคตะวันออก มีพื้นที่ป่าไม้ 4,703,353.52 ไร่ หรือ 21.82% ของพื้นที่ภูมิภาค ลดลงจากปี 2565 เท่ากับ 7,874.77 ไร่

ภาคตะวันตก มีพื้นที่ป่าไม้ 20,033,806.37 ไร่ หรือ 58.86% ของพื้นที่ภูมิภาค ลดลงจากปี 2565 เท่ากับ 49,667.70 ไร่

ภาคใต้ พื้นที่ป่าไม้ 11,232,880.27 ไร่ หรือ 24.34% ของพื้นที่ภูมิภาค เพิ่มขึ้นจากปี 2565 เท่ากับ 8,395.32 ไร่

ภาคเหนือ มีพื้นที่ป่าไม้ 37,976,519.37 ไร่ หรือ 63.24% ของพื้นที่ภูมิภาค ลดลงจากปี 2565 เท่ากับ 171,143.04 ไร่


ในการติดตามการเปลี่ยนแปลงสภาพพื้นที่ป่าไม้ ได้มีการนำเทคนิคการซ้อนทับข้อมูลในระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (Geographic Information System: GIS) เข้ามาใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลภาพถ่ายดาวเทียมแต่ละปี โดยทำให้สามารถติดตามการเปลี่ยนแปลงสภาพพื้นที่ป่าไม้ได้ 3 รูปแบบ คือ

1. พื้นที่ป่าไม้ที่เพิ่มขึ้น
2. พื้นที่ป่าไม้ที่ลดลง และ
3. พื้นที่ป่าไม้ที่ไม่มีการเปลี่ยนแปลง

พื้นที่ป่าไม้ที่เพิ่มขึ้น สาเหตุหลัก ได้แก่ การขยายตัวของพื้นที่ป่าไม้ตามธรรมชาติ (Natural Forest Expansion) การปลูกป่าเพื่อประโยชน์ทางด้านเศรษฐกิจ เช่น สวนป่า (Plantation) หรือการปลูกป่าเพื่อการอนุรักษ์ความหลากหลายของต้นไม้และสิ่งมีชีวิต

พื้นที่ป่าไม้ที่ลดลง สาเหตุหลัก ได้แก่ การเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดิน (Land Use Change) จากพื้นที่ที่มีสภาพเป็นป่าไปเป็นพื้นที่เกษตรกรรม พื้นที่ชุมชนหรือสิ่งปลูกสร้าง หรือเกิดจากปัญหาไฟป่าที่มีความรุนแรงขึ้น (Forest Fire)

นอกจากนี้ ยังมีสถานการณ์ความร้อนในช่วงต้นปี 2566 ที่ผ่านมา ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้พื้นที่ของป่าผลัดใบและสวนป่าเกิดการร่วงหล่นของใบเป็นอย่างมาก ถือเป็นอุปสรรคที่สำคัญในการจัดทำข้อมูลสภาพพื้นที่ป่าไม้


https://mgronline.com/onlinesection/.../9670000038222

[สายน้ำ]

ขอบคุณข่าวจาก ไทยโพสต์


ทะเลเดือด! 'ดร.ธรณ์' เปิดภาพ 'ปะการังฟอกขาว' ในอัตราเร็วมาก เพียงแค่ 2 วัน




3พ.ค.2567 - ดร.ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ ผู้เชี่ยวชาญด้านนิเวศน์ทางทะเล และรองคณบดี คณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ โพสต์เฟซบุ๊ก "Thon Thamrongnawasawat" ระบุว่า


เพื่อนธรณ์รู้ไหม ใช้เวลานานแค่ไหนก่อนที่ปะการังจะฟอกขาว ?

ภาพที่เห็นอยู่ มีคุณฝรั่งที่เป็นเพื่อนธรณ์ส่งมาจากเกาะลันตา เขาถ่ายภาพปะการังกิ่งเดียวกัน ก่อนหน้าและให้หลัง 2 วัน

ดูจากภาพ เราเห็นความเปลี่ยนแปลงชัดเจน จากสีปรกติกลายเป็นสีจางจนเห็นโครงร่างหินปูนข้างในเป็นสีขาว

เมื่ออุณหภูมิน้ำร้อนจัด ปะการังจะปล่อยสาหร่ายจิ๋วออกจากเนื้อเยื่อ จึงเกิดลักษณะเช่นนี้

ยังเห็นสีชมพูที่โคนอยู่บ้าง แต่อีกไม่นานก็เป็นสีขาวทั้งโคโลนี

คราวนี้เรามาดูข้อความสำคัญ = 2 วัน !

อัตราเร็วในการฟอกขาว ขึ้นกับชนิดปะการัง ยังรวมถึงความหลากหลายทางสายพันธุ์ และตัวแปรอื่นๆ เช่น แดด

แต่ที่สำคัญคืออุณหภูมิน้ำ หากร้อนจัด ปะการังย่อมฟอกขาวเร็ว

2 วัน หมายถึงเร็วมาก ปะการังที่เราเห็นว่าคล้ายปรกติในวันอังคาร วันนี้วันพฤหัส ฟอกขาวแล้ว

นี่ไม่ใช่การทดลองในแลป แต่เป็นเรื่องจริงในทะเลเดือดที่กำลังเกิด ณ ตอนนี้

เหมือนที่ผมเคยบอกเมื่อเช้า เรื่องนี้มีความสำคัญสุดๆ เพราะการประเมินแนวปะการังช่วงนี้ต้องทำถี่ๆ

ประเมินว่า 30% เมื่ออาทิตย์ที่แล้ว กลับไปอาทิตย์นี้ อาจกลายเป็น 70-80%
ความรุนแรงของการฟอกขาว จะไปเกี่ยวข้องกับแผนการอนุรักษ์และจัดการ
ในยุคทะเลเดือด น้ำร้อนอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน เราจะใช้ข้อมูลเก่ามาตัดสินสถานการณ์ปัจจุบันแทบไม่ได้เลย

"เก่า" ในที่นี้ หมายถึง 2 อาทิตย์ก็เก่าแล้ว

การสำรวจจึงต้องแบ่งเป็นช่วง ผมวางแผนที่เกาะหมาก/เกาะกูดไว้เช่นนั้น เริ่มจากสแกนทั่วไปเพื่อกำหนดจุด

อีก 3 สัปดาห์กลับมาใหม่ ช่วงนั้นน่าจะถึงจุดพีค เราลงเช็คเฉพาะจุดที่กำหนดไว้ว่าน่าจะแย่และสามารถจัดการได้ เช่น ลดจำนวนนักท่องเที่ยว ฯลฯ

ปัญหาคือทุกอย่างเปลี่ยนเร็ว ทำให้เราต้องลงแรงให้หนักขึ้น สำรวจแล้วสำรวจอีกอัปเดต สถานการณ์ตลอดเวลา

แล้วจะหานักวิจัยหรือเจ้าหน้าที่มาจากไหน ใช้งบประมาณแค่ไหน ? สำรวจแนวปะการังทั่วทะเลไทยทุกอาทิตย์เนี่ยนะ

จึงพยายามเน้นเสมอว่า เดือนพฤษภาคมนี่แหละคือเหตุฉุกเฉิน หน่วยงานที่เกี่ยวข้องต้องระดมทุกอย่างลงไปเพื่อให้ได้ข้อมูลอัปเดตให้มากที่สุด

ที่สำคัญคืออย่าใช้ข้อมูลเก่าเด็ดขาด ประเภทต้นเดือนกลางเดือนเมษายน แทบไม่มีประโยชน์

ลองดูภาพประกอบอีกที แค่ 2 วันยังเป็นอย่างนี้ แล้ว 10-15 วันจะขนาดไหน ?
เป็นบทเรียนที่เราต้องปรับการประเมินและการจัดการให้ทันกับสถานการณ์น้ำร้อนจัดสุดๆ

จึงอยากฝากบอกหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งบอกเพื่อนธรณ์ว่าเห็นปะการังฟอกขาวที่ไหน แจ้งไปที่เครือข่ายเถิด (https://thailandcoralbleaching.dmcr.go.th/)
หรืออินบอกซ์มาที่ผมก็ได้ครับ

บอกเวลาที่เจอให้ชัดเจน ทำแล้วทำอีกที่เดิมไม่เป็นไร ทำได้บ่อยๆ ยิ่งดี

เพื่อนธรณ์หลายคนรายงานเข้ามา ลันตา พีพี เริ่มเจอแล้ว ยังมีที่อื่นอีก จะสรุปให้ฟังเมื่อมีเวลา

แต่ตอนนี้ ใครไปทะเลดูปะการัง ทุกคนมีส่วนช่วยได้ ข้อมูลอัปเดทที่ส่งเข้ามาจะมีความหมายมากๆ ครับ

ขอบคุณคุณฝรั่ง เจ้าของร้านไอติมที่เกาะลันตา ภาพและข้อมูลที่ส่งมา มีประโยชน์มากๆ และพิสูจน์ว่า ทุกคนมีส่วนช่วยทะเลได้ครับ

ใครไปเกาะลันตา เจอรถขายไอศครีมแบบ food truck อุดหนุนกันนะฮะ


https://www.thaipost.net/environment-news/580279/

[สายน้ำ]

ขอบคุณข่าวจาก กรุงเทพธุรกิจ


'โลกรวน' กับฝุ่นควันไทย 2567

ปรากฏการณ์ "คลื่นความร้อน" (heatwave) ทำลายสถิติเดิม ปีนี้อาเซียนเผชิญอากาศร้อนจัดในเดือนเมษายนถ้วนหน้า ส่วนไทยหนักสุด เจอทั้งวิกฤติสภาพอากาศร้อนจัด ทั้งวิกฤติฝุ่นควันภาคเหนือที่ลากยาวผิดปกติ



ฤดูแล้งปี 2567 เกิดมีปรากฏการณ์หลายประการแสดงอาการของภาวะโลกรวน-โลกร้อน เกิดขึ้นในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ทั้งยังมีผลต่อวิกฤติปัญหาฝุ่นควันอันเป็นปัญหามลพิษพื้นฐานเดิมของภูมิภาคอีกต่อหนึ่งด้วย

ปรากฏการณ์ที่เกิดเป็นวงกว้างระดับภูมิภาคคือ "คลื่นความร้อน" heatwave ระดับทำลายสถิติเดิมของแต่ละชาติ ปีนี้อาเซียนเผชิญอากาศร้อนจัดในเดือนเมษายนถ้วนหน้า


สภาพอากาศร้อนจัดสถิติใหม่ทั่วอาเซียน แต่ละพื้นที่อุณหภูมิพุ่งแค่ไหน?

สำหรับประเทศไทย กรมอุตุนิยมวิทยาเปิดข้อมูลอากาศร้อนทำลายสถิติทุกภาค เพชรบูรณ์ กับ กาญจนบุรีร้อนทะลุ 44 องศาเซลเซียส ขณะที่ภาคใต้ซึ่งใกล้ทะเล ปกติอุณหภูมิจะต่ำกว่าพื้นที่ตอนบน มาปีนี้ได้เกิดมีสถิติใหม่ สุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช สงขลา ร้อนเกิน 40 องศาฯ ไล่ลงทั้งแถบชายทะเลตะวันออก

ขณะที่ ฟิลิปปินส์ อากาศร้อนจัดจนต้องประกาศปิดโรงเรียน ทำลายสถิติสูงสุดเท่าที่มีมา คือขึ้นไปแตะ 57 องศาเซลเซียส เมื่อ 20 เมษายน ที่เมือง San Jose จังหวัด Occidental Mindoro ส่วนเมืองหลวงอย่างนครมะนิลา ก็เกิดสถิติใหม่ในปีนี้เช่นกัน คืออุณหภูมิขึ้นไปแตะ 48 องศาเซลเซียส

กัมพูชา ปีนี้อุณหภูมิสูงสุดขึ้นไปแตะ 43 องศาเซลเซียส รายงานโดยกระทรวงทรัพยากรน้ำและอุตุนิยมวิทยา ซึ่งถือว่าสูงสุดเป็นสถิติ ปกติแล้วกัมพูชาใกล้ทะเลอากาศจะไม่ร้อนถึงระดับนี้

ความร้อนเกินปกติในปีนี้เป็นรูปธรรมที่ผู้คนสัมผัสได้ถึงคำเตือนว่าด้วยโลกร้อน-โลกรวน ที่ก่อนหน้านี้ฟังดูเป็นเรื่องไกลตัว เมื่อได้เจอะสภาวะร้อนจัดโดยตรง รับรู้ข่าวสารว่ามีผู้เสียชีวิตจากฮีทสโตรก ต้นไม้ต้นทุเรียนยืนต้นตาย ประปาบางพื้นที่ไม่มีน้ำต้นทุนให้ใช้ ขณะที่เวียดนามใต้มีข่าวปลาในกระชังตายยกฟาร์ม


ภาคเหนือของไทย เผชิญทั้งวิกฤติอากาศร้อนจัด บวกวิกฤติฝุ่นควันที่ลากยาวผิดปกติ

ในพื้นที่ภาคเหนือยิ่งร้ายขึ้นไปเสียกว่า เพราะปกติแล้วภาคเหนือมีอุณหภูมิสูงกว่าภาคอื่นโดยเฉลี่ย ย้อนหลังไปหลายปี ลำปาง เถิน ตาก เพชรบูรณ์ มักจะติดอันดับต้นๆ ของพื้นที่อุณหภูมิสูงสุดของประเทศไทยมาก่อนแล้ว ยิ่งในปีนี้เมื่อเจอกับคลื่นความร้อนจากปีเอลนีโญ ทำให้ภาคเหนือประสบกับความร้อนระดับ 43 องศาเซลเซียสขึ้นไปหลายพื้นที่เมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมา

มันทำให้คนภาคเหนือเผชิญสภาวะวิกฤติผิดธรรมชาติพร้อมกันถึง 2 ประการ คือ อากาศร้อนจัด บวกกับ มลพิษอากาศจากฝุ่นควันไฟป่า ซ้ำเติมวิกฤติให้ยากลำบากขึ้น เพราะการเผชิญเหตุกับไฟป่านั้นเจ้าหน้าที่ดับไฟต้องออกไปดับไฟกลางแจ้งในสภาพภูมิประเทศสูงชัน เหนื่อยง่ายอยู่เดิมแล้ว เจ้าหน้าที่ยอมรับว่า บางสถานการณ์ในวันที่อากาศร้อนจัดต้องปล่อยให้ไฟไหม้ป่าไปก่อนเพราะมันเป็นไปไม่ได้ที่เจ้าหน้าที่ดับไฟจะออกไปผจญเพลิงกลางแดด ต้องเปลี่ยนแผนเข้าดับไฟในช่วงเย็นและกลางคืนแทน โชคดีที่ปีนี้มีอากาศยานเฮลิคอปเตอร์ดับไฟช่วยผ่อนเบา

แต่ถึงกระนั้นก็ตาม ยังมีข่าวเจ้าหน้าที่ดับไฟเกิดฮีทสโตรกจำนวนหลายราย และน่าเสียใจที่มีผู้เสียชีวิตเพราะเหตุนี้ ทั้งในพื้นที่อุทยานแห่งชาติขุนน่าน จังหวัดน่าน เมื่อเดือนมีนาคม และล่าสุดเมื่อวันที่ 30 เมษายนที่ผ่านมา ก็มีราษฎรอาสาสมัคร นายอะหวู่ผะ เลาย้าง ชาวบ้านบ้านห้วยต้นโชค (บ้างปางมะเยา) ตำบลปิงโค้ง อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ เข้าไปช่วยดับไฟป่าลามเข้าหมู่บ้านแล้วหมดสติเสียชีวิต

ฮีทสโตรก จากภาวะคลื่นความร้อนผิดปกติ เลื่อนระดับกลายเป็นอีกโจทย์สำคัญของการวางแผนสู้วิกฤติไฟป่าฝุ่นควันในปีนี้ ซึ่งหากจะนับกันจริงจัง จะพบว่าเหตุผิดปกติของสภาวะอากาศโลก หรือที่เรียกโลกร้อน-โลกรวนนั้น เป็นอปุสรรคต่อการแก้ปัญหาวิกฤติมลพิษอากาศฝุ่นควันมากขึ้นเรื่อยๆ


ภาวะโลกรวน ยิ่งซ้ำเติมปัญหาฝุ่นควันให้แก้ยากขึ้น

เริ่มจาก โลกรวน ทำให้การคาดการณ์พยากรณ์สภาวะอากาศผิดพลาดมากขึ้น ตัวอย่างเกิดเมื่อต้นเดือนเมษายน 2566 กรมอุตุนิยมวิทยาประกาศว่าจะมีพายุฤดูร้อนในเขตจังหวัดเชียงใหม่ต่อเนื่อง ยืนยันล่วงหน้าประมาณ 1 สัปดาห์ ทำให้เกิดมีการลอบจุดไฟเพิ่มขึ้นเพราะเข้าใจว่าประเดี๋ยวฝนจะตกลงมาช่วยดับ แต่เมื่อถึงวันจริงกลับไม่เป็นไปตามพยากรณ์ เป็นบทเรียนให้กรมอุตุนิยมวิทยาต้องปรับการพยากรณ์เหลือแค่ระยะ 3-5 วันล่วงหน้า ไม่ประกาศก่อนนานเกินไป

ความคลาดเคลื่อนไม่เป็นไปตามแบบแผน ประสบการณ์เดิมๆ ยังเกิดต่ออีก ล่าสุดในปี 2567 นี้ที่ถูกประกาศให้เป็นปีเอลนีโญ หรือ ปีแล้ง บรรดาผู้เกี่ยวข้องกับการแก้ปัญหามลพิษฝุ่นควัน รู้จากประสบการณ์และสถิติเดิมว่าในปีเอลนีโญ ปัญหาไฟป่า และค่ามลพิษจะสูงกว่าปีน้ำ หรือลานีญา มีการเตรียมป้องกันระดมกำลังดับไฟตั้งแต่ต้นปี แต่ปรากฏว่า การณ์กลับตาลปัตร เพราะในช่วงเดือนมกราคม-กุมภาพันธ์ของปีนี้แทบไม่มีการเกิดจุดความร้อนไฟไหม้ใหญ่ๆ เลย ค่ามลพิษอากาศของสองเดือนแรกก็เป็นปกติ ไม่เหมือนกับปีเอลนีโญที่เคยผ่านมา

ป่าที่เคยทิ้งใบเร็ว เช่น ป่าแม่ปิง และป่าแม่ตื่น เหนือเขื่อนภูมิพลกลับทิ้งใบช้าลง เจ้าหน้าที่ประมาณการว่า การทิ้งใบช้าของป่าเขตนี้ล่ากว่าปีปกติราว 2 สัปดาห์ ปกติแล้วป่าเขตนี้จะเริ่มไหม้ราวปลายมกราคม และไหม้สูงสุดในเดือนกุมภาพันธ์ กลายเป็นว่าปีนี้เริ่มไหม้มากในเดือนมีนาคม ซึ่งก็รวมถึงพื้นที่ป่าในจังหวัดแม่ฮ่องสอนที่ปกติเริ่มไหม้มากในปลายกุมภาพันธ์ ก็ล่าออกไปเช่นกัน ปีนี้แม่ฮ่องสอนเริ่มไหม้มากหลังจากสัปดาห์แรกของเดือนมีนาคมผ่านไป


พบไฟป่าไหม้ต่อเนื่อง การไหม้ไม่ได้ลดลงหลังสงกรานต์เหมือนสถิติของปีก่อนหน้า

การล่าออกของฤดูแล้งของปี 2567 การไหม้ใหญ่ช้าออกจากเดิม ช่วยทำให้ยอดรวมของจุดความร้อนปี 2567 น้อยกว่าปีเอลนีโญก่อนหน้า 2563/2566 แต่ก็ยังมากกว่าปีลานีญา 2564/2565 แต่กระนั้นก็ตาม มันก็ก่อปัญหาใหม่ขึ้นมา เมื่อการไหม้ไม่ได้ลดลงหลังสงกรานต์เหมือนกับสถิติก่อนหน้า

ในปี 2567 พฤติกรรมการไหม้ในภาคเหนือผิดเพี้ยนไปจากเดิมเพราะหลังสงกรานต์แล้ว ยังเกิดการไหม้ต่อเนื่องในระดับสูงขึ้นเรื่อยๆ จนจุดฮอทสปอตเกิน 2,000 จุด เมื่อสิ้นเมษายน และไม่หยุดกระทั่งข้ามเดือนพฤษภาคมมาแล้วก็ตาม เทียบกับปีก่อนๆ หน้า จำนวนจุดความร้อนการไหม้ในประเทศไทยจะลดลงอย่างชัดเจนหลังจากสงกรานต์

ความผิดเพี้ยนที่กล่าวมา เป็นปัญหาต่อระบบราชการกลไกการแก้ปัญหาด้วย เพราะทุกจังหวัดมีประกาศห้ามเผาเด็ดขาดที่สิ้นสุดในเดือนเมษายน แปลเป็นภาษาความเข้าใจชาวบ้านว่า เมื่อถึงเดือนพฤษภาคมจะไม่มีมาตรการเข้มงวดกับการเผา ทำให้ยังเกิดมีการเผาในป่าจำนวนมากในคืนวันที่ 1 ต่อเนื่อง 2 พฤษภาคมอย่างไม่เคยปรากฏ สถิติของ GISTDA แสดงให้เห็นพฤติกรรมไฟปลายฤดูที่แตกต่างกันระหว่างปี 2567 กับปี 2566 อย่างชัดเจน

ความคลาดเคลื่อนของดินฟ้าอากาศและอุณหภูมิของโลกใบนี้ เริ่มแสดงรูปธรรมที่จับต้องได้มากขึ้นเรื่อยๆ ดั่งเช่นที่เกิดในฤดูแล้งปีนี้ ความผิดเพี้ยนคลาดเคลื่อนจากเดิม มีผลต่อวิกฤติปัญหาและการแก้ปัญหามลพิษฝุ่นควันให้ซับซ้อนและแก้ยากเพิ่มขึ้นไปอีก


เขียนโดย บัณรส บัวคลี่ คอลัมน์จุดประกายความคิด กรุงเทพธุรกิจ


https://www.bangkokbiznews.com/environment/1124990