ปลาการ์ตูนกับดอกไม้ทะเลเปลี่ยนสี

[สายน้ำ]

ปลาการ์ตูนกับดอกไม้ทะเลเปลี่ยนสี .......... โดย วินิจ รังผึ้ง





ใต้ท้องทะเลอันกว้างใหญ่ไพศาล ปลาการ์ตูนใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับดอกไม้ทะเลอย่างมีความสุข เป็นการอยู่ร่วมกันอย่างเกื้อกูลของชีวิตต่างสายพันธุ์ ซึ่งดอกไม้ทะเล(Sea anemone) นั้นแม้นจะถูกเรียกว่าดอกไม้ทะเล แต่ความเป็นจริงแล้ว มันเป็นสัตว์ทะเลชนิดหนึ่ง เป็นสัตว์ทะเลในกลุ่มเดียวกับปะการัง เป็นสัตว์ทะเลซึ่งมีเข็มพิษซ่อนไว้ที่ปลายหนวด พร้อมจะยิงออกมาโดนปลาหรือสัตว์ทะเลที่เข้ามารุกราน แต่ปลาการ์ตูนก็ไม่กลัวเข็มพิษของดอกไม้ทะเล มันเรียนรู้ที่จะถูกลำตัวกับเมือกบริเวณด้านล่างของดอกไม้ทะเล เมือกของดอกไม้ทะเลจะเป็นตัวปกป้องปลาการ์ตูนให้ปลอดภัยจากเข็มพิษของดอกไม้ทะเล เป็นเสมือนสัญญาณการเป็นพวกพ้องเป็นส่วนหนึ่งของครอบครัวดอกไม้ทะเล

นอกจากปลาการ์ตูนจะปลอดภัยจากเข็มพิษของดอกไม้ทะเลแล้ว มันยังใช้ดอกไม้ทะเลเป็นที่คุ้มภัยจากปลาหรือสัตว์ทะเลที่มีขนาดใหญ่กว่า เพราะปลาหรือสัตว์ทะเลต่างๆ จะไม่ค่อยอยากยุ่งเกี่ยวตอแยกับพวกที่มีเข็มพิษเป็นอาวุธร้ายสักเท่าไหร่ ปลาการ์ตูนจึงค่อนข้างจะปลอดภัยจากการล่าของปลาขนาดใหญ่กว่าโดยการหลบเข้าไปซ่อนในหนวดของดอกไม้ทะเล เราจึงมักพบปลาการ์ตูนอาศัยอยู่กับดอกไม้ทะเลเสมอ

ทั่วทั้งโลกมีปลาการ์ตูนกว่า 28 ชนิด ในทะเลไทยพบราว 8 ชนิด คือ ปลาการ์ตูนส้มขาว ปลาการ์ตูนมะเขือเทศ ปลาการ์ตูนลายปล้อง ปลาการ์ตูนอินเดียน ปลาการ์ตูนอานม้า ปลาการ์ตูนแดง ปลาการ์ตูนดำแดง และปลาการ์ตูนอินเดียนแดง ปลาการ์ตูนจะขยายพันธุ์ด้วยการวางไข่ไว้ใต้กอดอกไม้ทะเล โดยวางไข่เดือนละ 2 ครั้ง ๆ ละประมาณ 100 - 500 ฟอง ราว 1 สัปดาห์ ไข่ก็จะฟักเป็นตัว ลูกปลาขนาดเล็กจะล่องลอยเป็นแพลงก์ตอนไปในท้องทะเลกว้าง จนกว่าจะเติบโตระยะหนึ่งจึงจะหาดอกไม้ทะเลเป็นบ้านอยู่อาศัย

ดอกไม้ทะเลกอหนึ่งอาจจะมีปลาการ์ตูนต่างขนาดหลายตัวอาศัยอยู่ร่วมกัน ซึ่งเมื่อแรกดำน้ำใหม่ๆ เรามักเข้าใจผิดกันว่าในกอดอกไม้ทะเลขนาดใหญ่ที่มีปลาการ์ตูนอยู่กันหลายตัว มีทั้งตัวใหญ่ท่าทางเป็นผู้นำครอบครัว มีปลาการ์ตูนตัวขนาดรองลงมาและขนาดเล็กๆ อาศัยอยู่ร่วมกันเหมือนเป็นครอบครัวพ่อ แม่ ลูก อะไรทำนองนั้น แต่ในความเป็นจริงปลาการ์ตูนที่อาศัยอยู่ร่วมกันนั้นเกือบทั้งหมดจะเป็นปลาจากต่างพ่อแม่ ต่างครอบครัว โดยมีปลาเพศเมียที่มีอยู่ตัวเดียวในฝูงเป็นผู้นำ ปลาการ์ตูนตัวเมียจะมีขนาดใหญ่ที่สุด มีสีสันสดใสน้อยกว่าปลาตัวผู้ที่มีขนาดเล็กกว่าและขนาดเล็กๆ รองลงมา ในสังคมของปลาการ์ตูนนั้นถือว่าผู้หญิงเป็นใหญ่ครับ





เมื่อในแต่ละฝูงของปลาการ์ตูนจะมีปลาตัวเมียเพียงตัวเดียวแล้วจะไม่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์หรอกหรือ เพราะหากเมื่อปลาตัวเมียที่เป็นจ่าฝูงเกิดล้มหายตายจากไป หนุ่มๆในกลุ่มจะทำอย่างไร จะไปหาแม่พันธุ์ปลาการ์ตูนมาจากไหนในท้องทะเลอันกว้างใหญ่ เพราะส่วนใหญ่ปลาการ์ตูนตัวเมียก็จะมีฝูงของตนอยู่แล้ว และแต่ละฝูงแต่ละกอดอกไม้ทะเลก็อยู่ห่างไกลกัน ขืนปลาการ์ตูนหนุ่มๆเที่ยวว่ายออกไปตามหาปลาการ์ตูนสาวมาเป็นผู้นำกลุ่ม อาจจะต้องถูกล่าจากปลาใหญ่ตายไปหมดฝูงเสียก่อน ซึ่งธรรมชาติก็ได้สร้างทางออกไว้ให้กับการดำรงอยู่ของเผ่าพันธุ์ปลาการ์ตูนไว้อย่างน่าอัศจรรย์ โดยสร้างให้ปลาการ์ตูนตัวผู้สามารถจะเปลี่ยนเพศเป็นตัวเมียได้เมื่อจำเป็น โดยหากปลาตัวเมียในฝูงตายไป ปลาตัวผู้ที่มีขนาดใหญ่สุด สมบูรณ์ที่สุดก็จะพัฒนาระบบของร่างกายเปลี่ยนเป็นตัวเมียแทน ทำหน้าที่เป็นจ่าฝูง ทำหน้าที่เป็นผู้สืบสานเผ่าพันธุ์และเป็นผู้ให้กำเนิดปลาการ์ตูนรุ่นใหม่ๆแทนแม่ปลาตัวเก่า เป็นการปรับตัวเพื่อความอยู่รอดของเผ่าพันธุ์ที่น่าอัศจรรย์ยิ่ง

แม้นปลาการ์ตูนจะมีความมหัศจรรย์ที่ธรรมชาติสร้างไว้ให้ แต่ปลาการ์ตูนก็ยังไม่พ้นภาวะอันตรายที่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ เพราะอย่างเช่นช่วงที่เกิดปรากฏการณ์ปะการังฟอกขาวครั้งใหญ่ในช่วงเดือนเมษายน-พฤษภาคมที่ผ่านมา ความรุนแรงของการฟอกขาวนั้นได้กระทบมาถึงดอกไม้ทะเลซึ่งเป็นสัตว์ทะเลที่อยู่ในกลุ่มเดียวกับปะการังด้วย จนทำให้สาหร่ายซูแซนเทลลีที่อยู่ในตัวปะการังและดอกไม้ทะเล ทำหน้าที่คอยสังเคราะห์แสงให้พลังงานแก่ปะการัง และดอกไม้ทะเลต้องถูกแยกตัวออกจากปะการังและดอกไม้ทะเลไป เนื่องจากอุณหภูมิของน้ำทะเลที่เปลี่ยนแปลงไปมากติดต่อกันเป็นเวลานาน ทำให้ปะการังและดอกไม้ทะเลมีสีขาวหรือดอกไม้ทะเลบางกลุ่มก็มีสีเพี้ยนไปจากสีเดิมเช่นกลางเป็นสีม่วง สีชมพู ซึ่งมองดูด้วยตาหรือถ่ายภาพอาจจะสวยงามแปลกตา แต่นั่นก็เป็นความสวยงามที่น่าเป็นห่วงกังวล เพราะหากปะการังหรือดอกไม้ทะเลเหล่านั้นฟอกขาวนานๆ และตายลง บรรดาสรรพชีวิตที่อาศัยอยู่รอบข้าง เช่นฝูงปลาในแนวปะการังก็จะไม่มีบ้านอยู่อาศัย หรือที่เห็นกันง่ายๆและชัดเจนก็คือ เจ้าปลาการ์ตูนตัวน้อยผู้น่าสงสารที่ชีวิตจำเป็นต้องใช้ดอกไม้ทะเลเป็นบ้าน เป็นที่คุ้มภัยให้กับชีวิต ก็ต้องสูญเสียบ้านที่เคยอยู่อาศัยและคุ้มครองป้องกันภัย ปลาการ์ตูนตัวน้อยๆเหล่านี้ก็จะต้องตายตามดอกไม้ทะเลไปด้วยหากไม่สามารถจะอพยพไปหาดอกไม้ทะเล ที่ยังว่างและยังไม่ฟอกขาวอาศัยอยู่ได้ทันท่วงที ซึ่งล่าสุดมีรายงานจากคุณนัท สุมนเตมีย์ ช่างภาพใต้น้ำมือเยี่ยมของเมืองไทยลงไปดำน้ำแถวเกาะเต่า แถวๆทะเลชุมพร กลับมารายงานว่า พบดอกไม้ทะเลฟอกขาวหรือมีสีเพี้ยนไปจากความเป็นจริงเป็นบริเวณกว้างถ่ายภาพออกมาสวยงามทีเดียว ซึ่งเห็นแล้วก็น่าตกใจ แต่ก็เป็นเรื่องที่น่าจะเบาใจลงได้บ้างที่ขณะนี้ปรากฏการณ์ปะการังฟอกขาวได้ยุติลงแล้ว เพราะอุณหภูมิของน้ำทะเลได้กลับคืนสู่ภาวะปรกติ ส่วนปะการังและดอกไม้ทะเลที่มีการฟอกขาวหรือมีสีเพี้ยนไปจากปรกติแต่ยังไม่ถึงกับตายลง ก็กำลังอยู่ในระหว่างการพักฟื้นคืนตัว แต่ก็คงจะต้องใช้เวลาอีกนานพอสมควร




จาก ......... ผู้จัดการออนไลน์ วันที่ 8 กันยายน 2553

[หอยกะทิ]

เอ หากปลาการ์ตูนที่อยูในดอกไม้ทะเลกอเดียวกันเป็นครอบครัวกัน แสดงว่ามีการแลกเปลี่ยน gene กับกออื่นๆ ตลอด ส่วนที่เราเอาไปปล่อยเป็นครอบครัวเดียวขนาดใหญ่ ปล่อยลงในกอเดียว จะไม่ทำให้เอ๋อ ใช่มั๊ยครับ หรือผมคิดมากไปเอง

ในตัวโตเต็มวัยจะไม่ย้ายกอแล้วใช่มั๊ยครับ หรือยังมีการเคลื่อนย้าย ถิ่นในระหว่างกอดอกไม้ทะเลใกล้ๆได้อยู่ วานผู้รู้บอกด้วยครับ สงสัยครับ